กิจกรรมวิจัยและวิเคราะห์ผลลัพธ์ทางสังคม (Social Impact Assessment – SIA) และการประเมินมูลค่าการลงทุนเชิงสังคม (SROI) จากการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนเชิงสร้างสรรค์ โดยวิธีเฉพาะเจาะจง

Abstract

องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. ได้ดำเนินการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน (Community Based Tourism : CBT) เพื่อพัฒนาชุมชนและแหล่งท่องเที่ยวท้องถิ่นให้มีศักยภาพมากขึ้นและเกิดความยั่งยืน โดยในปี พ.ศ. 2564 อพท. มีเป้าหมายในการประเมินผลลัพธ์ทางสังคม (SIA) และมูลค่าผลตอบแทนจากการลงทุนทางสังคม (SROI) จากการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนเชิงสร้างสรรค์ โดยเป็นการดำเนินงานต่อเนื่องจากการศึกษาวิจัยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 เพื่อให้เกิดการติดตามประเมินผลที่ต่อเนื่องและเกิดประสิทธิภาพสูงสุดจำนวน 5 พื้นที่กรณีศึกษา จากการศึกษาพบว่า โครงการที่ อพท. ได้ขับเคลื่อนการท่องเที่ยวของชุมชนกรณีศึกษา สามารถสร้างผลกระทบทางสังคมได้อย่างเป็นรูปธรรม ซึ่งสอดคล้องกับดัชนี SROI เฉลี่ยเท่ากับ 7.03 หมายความว่า งบประมาณที่ อพท. ได้ใช้เพื่อขับเคลื่อนโครงการสามารถสร้างผลตอบแทนทางเศรษฐกิจสูงถึง 7 เท่า จากการศึกษานำมาสู่ข้อเสนอแนะเพื่อสนับสนุนการทำงานของ อพท. ดังนี้ (1) อพท. ควรส่งเสริมและผลักดันชุมชนด้านการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์จนกว่าชุมชนจะสามารถขับเคลื่อนได้ด้วยตนเอง และ (2) อพท. ควรมีการจัดเก็บข้อมูลการเปลี่ยนแปลงในมิติด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมของพื้นที่เป้าหมายเพื่อประโยชน์ในการประเมิน SROI ในอนาคต

Administration (Public Organization) or DASTA has developed community-based tourism (CBT) to develop communities and local tourist attractions to be more potent and sustainable. In 2021, DASTA aims to assess social impact assessment (SIA) and social return on investment (SROI) from creative community-based tourism development. This is a continuation of research studies in the fiscal year 2021 to achieve continuous monitoring and evaluation for maximum efficiency of 5 case study areas. From the study, it was found that the projects that DASTA has driven community tourism in case studies areas can create a tangible social impact. This corresponds to the average SROI index of 7.03, meaning that the budget that DASTA has used to drive the project can generate economic returns up to 7 times. From the study, it was brought to recommendations to support the work of DASTA as follows: (1) DASTA should promote and push communities in creative tourism until the community is able to drive creative tourism by themselves; and (2) DASTA should collect data on changes in economic, social and environmental dimensions of the targeted areas for annual SROI monitoring and evaluation.